Friday, November 21, 2014

ΕΝΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ "ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ" ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ


Είναι γνωστό πάσι τοις ενασχολουμένοις  δια του ενός ή άλλου τρόπου με την λογοτεχνία,  ότι η κριτική στο διαδίκτυο είναι σχεδόν κάτι άγνωστο. Αυτό το "είδος" του λόγου δεν υπάρχει εδώ, γιατί ακόμα και το "γένος" σε αυτή την περίπτωση είναι κάτι που δύσκολα ανευρίσκεται αν θέλουμε να είμαστε δυσάρεστοι πλην ειλικρινείς.

Εδώ το καλύτερο που μπορεί να συναντήσει κανείς είναι αξιοπρεπείς (ή μη) παρουσιάσεις βιβλίων ή διαδικτυακών έργων (όχι ιδιαίτερα πολλές) και στο πλείστον των περιπτώσεων ανορθολογικά αναρτολογήματα που τραυλίζουν κάποιες μη-αιτιατές συνδέσεις ανάμεσα "μπινελίκι" ή επιφωνηματικές δοξολογίες και ξεκάρφωτους (ψευδο) "λογοτεχνικούς" χαρακτηρισμούς του κιλού και από trash posts που κυμαίνονται από την εξυψωτική-αποθεωτική υστερία έως τις διαφόρου είδους λασπογραφίες των κομπλεξικών και ζηλοφθόνων πάσης φύσεως και αιτίας.

Στους λαβύρινθους του διαδικτύου όπου η αφελής πλην ελπίζουσα σε κάποια αναγνώριση υποκουλτούρα παράγεται καθημερινώς  σε απίστευτες ποσότητες , θα ήταν κάποιος αδικαιολόγητα αισιόδοξος αν θεωρούσε ότι μπορεί να επισημάνει εύκολα εκείνο το είδος της κριτικής που γνωρίζουμε από τον πνευματικό κόσμο έξω και είναι το πλέον νόμιμο, επειδή είναι το πλέον λογικό και αναμενόμενο από την έννοια "κριτική" καθώς τηρεί κάθε στοιχειώδη δεοντολογία:

παρατιθέμενο όνομα παρουσιαζομένου συγγραφέα, τίτλος βιβλίου (ή ιστολογίου για κάτι που παρουσιάζεται διαδικτυακά) και από κάτω ο όποιος αυτοσχέδιος κριτικός θα πρέπει να αποδείξει ότι πληροί τον ρόλο που ανέλαβε είτε προσωρινώς (πράγμα που αφθονεί στο διαδίκτυο καθώς οι αυτοσχέδιοι κριτικοί είναι αρκετοί αλλά εξαντλούνται, όπως είπαμε είτε εξ ανάγκης είτε εξ αγνοίας μόνο σε "παρουσιάσεις" ), είτε μονιμότερα, σε περίπτωση που φιλοδοξεί κάτι τέτοιο. Κριτική σημαίνει, -εκτός από το ότι κάνω φανερό το ΤΙ ακριβώς κρίνω αλλιώς μιλάμε για θέατρο του παραλόγου!-, πως έχω ξοδέψει ώρες και ώρες ενασχόλησης και εμβάθυνσης επί του έργου περί του οποίου καλούμαι να προφέρω μια τεκμηριωμένη γνώμη, πρέπει να παρουσιάσω επίσης αυτό το έργο σε ικανή διέκταση και όχι εκ του προχείρου, οφείλω να έχω παραδείγματα και επιχειρήματα επί οιασδήποτε θέσης μου προβάλλω στο κείμενό μου, 

σημαίνει ακόμα πως έχω την στοιχειώδη εξυπνάδα να μην διακατέχομαι από την παραμικρή εμπάθεια ή ευνοϊκή προδιάθεση για τον συγγραφέα του συγκεκριμένου έργου,  και τελευταίο αλλά όχι έσχατο: πως ΟΦΕΙΛΩ να μην είμαι εγώ προσωπικά ο ίδιος κατώτερος σε έργο από το έργο που αποπειρωμαι να  "κρίνω"!

Είναι φυσικά ανέκδοτο το ότι οι παραπάνω στοιχειώδεις προϋποθέσεις μπορούν να υπάρξουν, εύκολα τουλάχιστον, στην μαζική υποκουλτούρα του διαδικτύου. Εδώ είναι ο παράδεισος των ό,τι να' ναι και ό,τι ήθελε προκύψαι φλερτιζόντων ή "μικροκαρριεριζόντων" (στις πιο γραφικές περιπτώσεις "θετικής κριτικής") και στις πιο άσχημες περιπτώσεις των διαφόρων trolls, psycho-bullies, χρονίων stalkers κλπ.

Υπάρχουν φυσικά εξαιρέσεις στο διαδίκτυο που τιμούν τους κριτικούς εκείνους (αυτοσχέδιους συνήθως πλην αξιοπρεπείς) που σε ένα περιρρέον διαδικτυακό περιβάλλον μείζονος υποκουλτούρας και χαμηλού επιπέδου δεν ενδίδουν σε αυτό, αλλά επιθυμούν να τηρήσουν το λιγότερο τα αυτονόητα της λογοτεχνίας ή του πνεύματος γενικώτερα.

Χρυσός κανόνας: 

όπου παρατηρούμε κείμενα μπουρδολογικά, ασύντακτα και ακατάληπτα που επιχειρούν να ομιλήσουν για το έργο κάποιου μέσα σε λίγες μόλις γραμμές, χωρίς να κατονομάζουν ούτε τον συγγραφέα ούτε το έργο (μπορεί να φανταστεί κανείς κάτι πιο παράλογο και ψυχοπαθολογικό;), σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα με τον "συντάκτη" τους να συνοδεύει τα λεγόμενά του με ύβρεις ή και οχετό παρανοϊκής επιθετικότητας (πολλές φορές σε χρόνια επαναλαμβανόμενη βάση), τότε βεβαιωνόμαστε ότι στην πρώτη περίπτωση έχουμε να κάνουμε απλά με άνθρωπο που δεν έχει ιδέα τι σημαίνει "λόγος", ενώ στις δεύτερες, πολύ πιο άσχημες και κλινικές περιπτώσεις, έχουμε να κάνουμε με ψυχάκια και διαδικτυακό stalker και όχι αυτοσχέδιο κριτικό του διαδικτύου και απλά δεν ξαναπατάμε. Εδώ αρμόδιοι μπορεί να είναι άλλοι (ψυχίατρος, εισαγγελέας), όχι όμως κατ' ανάγκην ο αναγνώστης.

Η θέση  αυτών των ανορθολογημάτων, παρά τις χίμαιρες και τις ελπίδες των συντακτών τους δεν μπορεί να υπάρξει πουθενά αλλού ει μη στα σκουπίδια, όπως συμβαίνει έως σήμερα και θα συμβαίνει με αμείλικτο τρόπο για πάντοτε. Από εκεί και πέρα οποιαδήποτε ματαιοδοξία και ονειροφαντασία δεν οδηγούν πουθενά ει μη σε μία και μόνον κατάληξη: 

σπανιότατα οι άνθρωποι προστρέχουν στα σκουπίδια περισσότερες από μία φορά, 

εκείνη με την οποία απαλλάσσονται οριστικά από αυτά.