Κάποτε δεν μπορεί παρά να εκπλήσσεται κάποιος από την μεγαλοφυία του Wilhelm Furtwängler όσον αφορά, κυρίως το "βλέμμα" του πάνω στις συμφωνίες του Beethoven, αλλά και τις μεγαλειώδεις διευθυντικές συλλήψεις του επί του Brahms, του Bruckner και του Wagner.Ο μαέστρος είχε μια μοναδική αντίληψη στο να παρουσιάζει την συμφωνική μουσική, σχεδόν "πρωτόγονη" (με τίποτε το πρωτόγονο ωστόσο) μπορεί να πει κανείς, και ακόμα, όχι σπάνια παρασυρόμενη από μια ωμή αντίληψη εξίσωσης της Συμφωνίας με μια "δύναμη της φύσης", αντίληψη μεγαλοφυής και τέτοια που τον κατέστησε κάποτε ως μία από τις κυρίαρχες φιγούρες στον κόσμο των διευθυντών ορχήστρας.
Η Ενάτη του Μπετόβεν για παράδειγμα, εκτελεσμένη από τον Furtwängler, είναι ένα θαύμα εφαρμογής και υπέρβασης. Όσο θαυμαστές και αν είναι οι ανάλογες εκτελέσεις του Klemperer, του Szell, του Sir Georg Solti (ο οιωνεί αγαπημένος μου μαέστρος) και του Karajan, εν τούτοις, έχω την εντύπωση πως εκείνη του Furtwängler, είναι άφθαστη σε γνήσιο μπετοβενικό "οραματισμό", μεγαλειώδη φυσική δύναμη και σπάνια ορχηστρική έμπνευση και αντίληψη για τον συγκερασμό του έργου του συνθέτη με ένα σύνολο ζωντανών ανθρώπων που το αναπαράγουν σε μια ορχήστρα.
Εδώ εντοπίζεται το κρίσιμο σημείο στο οποίο ο διευθυντής της ορχήστρας κάποτε μπορεί να αποβαίνει μια φιγούρα ίσης αξίας με τον δημιουργό του έργου. Η εκτέλεση ενός έργου ποτέ δεν είναι για τον βαθειά πεπρωμένο μαέστρο μια απλή αναπαραγωγική διαδικασία την οποία ο ίδιος απλώς "χρωματίζει" με την προσωπική ιδιοσυγκρασία του. Αν δεν είναι ακριβώς μια ex nihilo δημιουργία, είναι τότε σίγουρα μια sub specie aeterni αποκατάσταση, πράγμα που όχι σπάνια είναι δυσκολότερο από το προηγούμενο και το οποίο δεν μπορούν να αντιληφθούν με ευχέρεια οι άπειροι ή πρωτόπειροι ακροατές της κλασσικής.
Επειδή ακριβώς δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευθύνη και ρίσκο από το να μεταβιβάσεις την γραπτή μουσική σημειολογία ενός Wagner, ας πούμε, σε δρώντα ζωντανό ήχο. Δεν υφίσταται απλά μια "μεταφορά" εδώ. Η διαδικασία αποκωδικοποίησης της θέλησης του συνθέτη επί του έργου του, είναι μια συγκλονιστική υπόθεση, τέτοια που την καθιστά μοναδική όσον αφορά το βεληνεκές της δημιουργικής πρόθεσης και πραγμάτωσης.
Το "Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν" όταν προκύπτει τελικώς στον ήχο, δεν είναι μόνο ο Wagner μεταφερόμενος σε πραγματικότητα από τον Furtwängler, αλλά είναι ακόμα ο ίδιος ο μαέστρος που στρέφει αυτή την δύναμη προς τους ανθρώπους και τους "καλεί" κατά μία έννοια να την διαχειριστούν, ο καθείς κατά την ευφυία και την ευαισθησία του.
Στο βίντεο πιο κάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα τρίλεπτο μέρος από performance του μαέστρου επί της Ενάτης του Μπετόβεν στις 31 Αυγούστου του 1951 στο Salzburg, ενώ από το player δεξιά, ακούγεται το "Till Eulenspiegel" του Richard Strauss σε εκτέλεση Furtwängler.
