Είναι βέβαιο σήμερα ότι ο μέγας τύρρανος του 20ού αιώνα και νεκροθάφτης της Ρωσικής Επανάστασης δεν έτρεφε αρχικώς ή πρωτογενώς ιδιαίτερο φυλετικό μίσος προς την εβραϊκή εθνότητα, της οποίας η παρουσία ήταν σημαντική στην επαναστατική, μετεπαναστατική και σταλινική περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης, μιας και συχνά κατείχε κρίσιμες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, την ιντελλιγκέντσια και το στρατό.Τουλάχιστον, δεν φαίνεται να είχε κάποια πλεονάζοντα αντισημιτικά αισθήματα, πέρα βέβαια από τις συχνά εμφανιζόμενες ανάμεσα στα λαϊκά στρώματα του καιρού του (και όχι μόνο) σχετικές προκαταλήψεις.
Γιατί, πάνω απ'όλα, δεν πρέπει να ξεχνούμε πως ο Στάλιν ήταν ένας άνθρωπος χωρίς καμμία ιδιαίτερη παιδεία και μόρφωση και αυτός θα ήταν ένας ακόμη λόγος που θα φθονούσε κάποια στιγμή τους ιδιαίτερα μορφωμένους, πολύγλωσσους και με καλλιεργημένους τρόπους Εβραίους που μετείχαν του σταλινικού κρατικού μηχανισμού, καθώς θα τους συνέκρινε με την δική του επιδεικτική αμορφωσιά και άγνοια ακόμα και σε στοιχειώδη ζητήματα πολιτικής θεωρίας, την έλλειψη γνώσης έστω και μίας ξένης γλώσσας και τους άξεστους, ακατέργαστους και λαϊκούς τρόπους συμπεριφοράς του.
Και δεν πρέπει να ξεχνούμε ακόμα βέβαια, πως ο μεγαλύτερος αντίπαλός του, ο Λέων Τρότσκι ήταν εβραϊκής καταγωγής.
Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, καχύποπτος από την φύση του απέναντι σε κάθε εθνική μειονότητα, ο Στάλιν δεν μπορούσε παρά να στραφεί και εναντίον της εβραϊκής μειονότητας στην ΕΣΣΔ, παρόλο που δημοσίως κατεδίκαζε σφόδρα (και υποκριτικά) κάθε αντισημιτισμό.
Η καταδιωκτική παράνοιά του έφτασε σε τέτοιο σημείο, ώστε να δημιουργήσει και την λεγόμενη "Αυτόνομη Ιουδαϊκή Κοινότητα" (Jewish Autonomous Oblast) κατά το έτος 1934, στην απώτατη εσχατιά της ...Σιβηρίας στα σύνορα με την Κίνα. Έκεί ο Στάλιν σκόπευε να συγκεντρώσει ολοένα περισσότερους Εβραίους της Σοβιετικής Ένωσης, ούτως ώστε να μπορεί να τους ελέγχει και μάλιστα σε όσο το δυνατόν πιο απομεμακρυσμένο σημείο από την καρδιά των σοβιετικών εξελίξεων, που ήταν βέβαια η Ευρωπαϊκή Ρωσσία και οι πέριξ αυτής συνάλληλες "σοβιετικές δημοκρατίες".
Το όλο σχέδιο βέβαια παρουσιάστηκε εξαιρετικά εξωραϊσμένο, μιας και υπετίθετο ότι οι Εβραίοι θα αποκτούσαν για πρώτη φορά μια αυτόνομη σοσιαλιστική "πατρίδα" με κέντρο την πόλη του Birobidzhan στην περιοχή, ένα είδος Σοβιετικής Σιών με λίγα λόγια, στην οποία προεκρίνετο ωστόσο σαφώς η χρήση της yiddish γλώσσας και κουλτούρας έναντι της κλασσικής εβραϊκής.
Ο λόγος γι' αυτό ήταν πως οι Σοβιετικοί ηγέτες της εποχής θεωρούσαν την δεύτερη ως "σήμα κατατεθέν" της εβραϊκής μπουρζουαζίας και του σιωνισμού, ενώ αντίθετα, η yiddish κουλτούρα, ήταν σύμφωνα με την απλοποιημένη σκέψη τους, η κουλτούρα του εβραϊκού προλεταριάτου, η οποία και έπρεπε να κυριαρχήσει ανάμεσα στους Εβραίους τόσο της Σοβιετικής Ένωσης όσο και της διασποράς και της Παλαιστίνης.
Το όλο σχέδιο βέβαια δεν ήταν παρά μια οικτρή καρικατούρα "αυτονομίας" μιας και η εβραϊκή κοινότητα στην ουσία θα εγκλειόταν σε ένα σιβηριανό στρατόπεδο συγκέντρωσης (χωρίς να είναι γκουλάγκ βέβαια και έχοντας, πράγματι, πλήρη πολιτική και πολιτιστική ζωή έστω και κατευθυνόμενες) , και θα απομονωνόταν από την σοβιετική ζωή.
Τηρουμένων των αναλογιών η όλη σκέψη δεν διαφέρει και πολύ από το "Σχέδιο της Μαδαγασκάρης" των ναζί, οι οποίοι σκοπεύαν βάσει αυτού να εκτοπίσουν τον εβραϊκό πληθυσμό της Ευρώπης στην ...Μαδαγασκάρη! Ιδέα που εγκαταλείφθηκε μετά την Μάχη της Βρεττανίας που δεν απέβη ευνοϊκή για τους ναζί.
Παρ'όλ' αυτά όμως, δεν μπορεί να πει κάποιος ότι παρουσιάστηκαν ισχυρά κρούσματα αντισημιτισμού κατά την δεκαετία του 30 στην Σοβιετική Ένωση, έστω και αν οι "μεγάλες εκκαθαρίσεις" του Στάλιν ευρίσκονταν εν πλήρη εξελίξει κατά τα έτη 1937-38.
Η μεγάλη αντισημιτική υστερία ανάμεσα στα κορυφαία στελέχη του σοβιετικού μηχανισμού και τον Στάλιν άρχισε να εκδηλώνεται με την δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, έστω και αν οι Σοβιετικοί συνέβαλαν στον στρατιωτικό εξοπλισμό του νεοεμφανιζόμενου σιωνιστικού κράτους στην περιοχή της Παλαιστίνης και ο ίδιος ο Στάλιν ενεθάρρυνε τον σχηματισμό του.
Παρ'όλ' αυτά όμως, οι ελπίδες του ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να αποβεί ένα είδος "δορυφόρου" για λογαριασμό της Σοβιετικής Ένωσης στην περιοχή δεν ευοδώθηκαν, ενώ ο πανικός του μπροστά σε ένα πλήθος χιλιάδων Εβραίων της Μόσχας που αποθέωναν την Γκόλντα Μέιρ, την πρώτη πρέσβη τότε του Ισραήλ στην Σοβιετική Ένωση, καθώς επισκέπτετο μια εβραϊκή συναγωγή κατά την ημέρα του Γιομ Κιππούρ το 1948 , ήταν κάτι περισσότερο από μεγάλος.
Η αρχή της αντισημιτικής σταλινικής παράνοιας είχε ήδη γίνει, μιας και ο τύρρανος κατά τη συνήθειά του να απλοποιεί και να ευτελίζει κάθε πολιτική θεωρία και κίνηση των μαζών, θεώρησε ότι οι Εβραίοι της Σοβιετικής Ένωσης έβλεπαν στον σιωνισμό και το νεόδμητο κράτος του Ισραήλ τους "ελευθερωτές" τους.
Για τον Στάλιν, κάθε Εβραίος στο εξής θα ήταν και ένας πιθανός σύμμαχος των Αμερικάνων και μια απειλή για την γραφειοκρατική Σοβιετική Ένωση.
Η όλη αντισημιτική καμπάνια και υστερία κλιμακώθηκαν με την διάλυση της Ιουδαϊκής Αντιφασιστικής Επιτροπής το 1948 (που είχε παίξει σπουδαίο ρόλο στην μεγάλη αντιφασιστική νίκη των Σοβιετικών κατά των Ναζί) και την δολοφονία των σημαντικοτέρων στελεχών της, ανάμεσά τους και του μεγάλου Εβραίου ηθοποιού και προέδρου της, Solomon Mikhoels, όπως επίσης και στην ανακάλυψη της περίφημης "συνωμοσίας των γιατρών" το 1953 (χρονιά θανάτου του τυράννου) , ένα εφεύρημα (ή παρανοϊκή έμμονη ιδέα, ή το πιθανότερον και τα δυο μαζί) του κουτοπόνηρου και υπερκαχύποπτου Στάλιν, σύμφωνα με το οποίο διάφοροι γιατροί εβραϊκής καταγωγής δηλητηρίασαν σημαίνοντα στελέχη της σοβιετικής κυβέρνησης, καθώς και άλλους επιφανείς κομμουνιστές και σκόπευαν να δηλητηριάσουν ακόμα περισσότερους, εξυπηρετώντας έτσι τις βλέψεις της διεθνούς μπουρζουαζίας κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Οι μηχανευμένες δίκες, οι εκτελέσεις και οι εκτοπίσεις στα γκουλάγκ πολυαρίθμων Εβραίων που ακολούθησαν, και οι οποίοι εφέροντο ως αναμεμειγμένοι με την υπόθεση με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, αποτέλεσαν την πλέον δραματική κορύφωση του αντισημιτισμού κατά τα χρόνια της ύπαρξης της Σοβιετικής Ένωσης.
Ήταν τόσο χονδροειδώς όμως στημένο αυτό το "παραμύθι" και τόσο κραυγαλέες οι συνισταμένες του, που κατέρρευσε αμέσως μετά τον θάνατο του Στάλιν (που ευτυχώς δεν άργησε) στην αρχή της "χρουστσωφικής" περιόδου.
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί πως κατά την περίοδο του εκδηλωμένου αντισημιτισμού στην Σοβιετική Ένωση κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του Στάλιν, τα κέντρα της Ιουδαϊκής Κουλτούρας στην απομεμακρυσμένη εσχατιά του Birobidzhan και της Αυτόνομης Ιουδαϊκής Κοινότητας έκλεισαν, και κάθε στοιχείο yiddish παιδείας, αντικαταστάθηκε από τα σταλινικά κομματικά "εγκόλπια" που, εννοείται, εξευτέλιζαν κάθε έννοια πολιτικής θεωρίας και μαρξισμού.
Η όλη τραγική αντιμετώπιση του εβραϊκού ζητήματος από τον σταλινισμό, αντιμετώπιση που συνίστατο σε μια άνευ προηγουμένου υποκρισία, κουτοπόνηρη διγλωσσία, άναρχες "πολιτικές" σκοπιμότητες σε βάρος και ερήμην του εβραϊκού λαού, και καταλήγοντας στο τέλος στο λαϊκό πανικό και την δεισιδαιμονία, δεν ήταν παρά μια ακόμα ταφόπλακα επί της Μεγάλης Ρωσσικής Επανάστασης και των αρχών της που έθεσε ο νεκροθάφτης της, Στάλιν.
Και θα εκπλήσσει πάντοτε το γεγονός του πώς κατέστη δυνατόν ένας άνθρωπος σαν και αυτόν να αποκτήσει τέτοια εξουσία σε μια χώρα, που στα πρώτα βήματα της επανάστασής της παρουσίασε ό,τι πιο ελπιδοφόρο για την ανθρωπότητα.
Και πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο, το αν πρόκειται να παρουσιαστεί ξανά, μετά από δεκαετίες σταλινικής λαίλαπας και καταρράκωσης του λενινιστικού επαναστατικού οράματος.
*Οι δυο αφίσσες σταλινικής εποχής άνωθεν και κάτωθεν του παρόντος κειμένου, προπαγανδίζουν τον εβραϊκό σοσιαλιστικό "παράδεισο" του Birobidzhan.
