Friday, June 17, 2011

PĒTERIS VASKS: μια αριστουργηματική συμφωνία

O Λεττονός Pēteris Vasks (γεν. το 1946) είναι αναμφίβολα ένας από τους πλέον σημαντικούς συνθέτες στον καιρό μας, έχοντας διατρέξει μια διαδρομή από την avant garde και την αλεατορική μουσική στην πρώιμη περίοδό του ως συνθέτης, μέχρι την μετα-ρομαντική και με έντονες folk επιρροές από την πατρίδα του μουσική, έως στην μείξη αυτής της τελευταίας με έντονα ημι- ή μετα-μινιμαλιστικά στοιχεία.
Σε κάθε περίπτωση, έχει πετύχει να κτίσει ένα προσωπικό ύφος εξόχως ποιοτικό και γοητευτικό, και ακόμα, η αξία του έχει ήδη αναγνωριστεί σε σημαντικό βαθμό κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ακούγοντας τις προάλλες ξανά την Πρώτη Συμφωνία του (για έγχορδα), έμεινα έκπληκτος από την άψογη ηχητική αισθητική και οργάνωση, όπως επίσης και από την ευρηματικότητα και δύναμη έμπνευσης που διαθέτει.

Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη.

Το πρώτο, "Φωνές της Σιωπής", μας εισάγει σε ένα στοχαστικό, εσωστρεφές ηχητικό περιβάλλον στο οποίο τα έγχορδα χτίζουν μερικά έξοχα λυρικά μέρη σε "χαμηλούς" τόνους, ενώ κάποτε οι στιγμιαίες εντάσεις απλά τονίζουν με ευφυή τρόπο την υφισταμένη νηνεμία της σκέψης μέσα στην σιωπή.

Το δεύτερο μέρος, "Φωνές της Συνείδησης", πολύ πιο εξωστρεφές δομείται από έντονες αντιθέσεις που υπογραμμίζουν με μουσικό τρόπο την πάλη μιας συνείδησης με τον εαυτό της. Οι προοδευτικά ανελισσόμενες συγχορδίες , οι παύσεις και τα ξεσπάσματα, λαμπρύνουν την όλη ηχητική έκταση αυτού του μέρους με αξεπέραστη συνθετική γοητεία.

Το τρίτο μέρος, "Φωνές της Ζωής", έρχεται σαν συνθετικό επιστέγασμα και γεφύρωμα των αντιθέσεων που παρατηρούνται στα δυο πρώτα μέρη της συμφωνίας. Μια κίνηση, εγελιανή στην ουσία της, πεφρασμένη με ηχητικούς-μουσικούς όρους ωστόσο. Από την θέση στην αντίθεση, και από εκεί στην σύνθεση, στην ενότητα των αντιθέτων, αλλά με ένα θετικό πρόσημο πάντοτε, δίνοντας διέξοδο και όραμα στον άνθρωπο.
Εδώ η θετική προοπτική, η αισιοδοξία και η χαρά της ζωής, φαίνεται να έχουν κυριαρχήσει κατά μείζονα βαθμό αν όχι εξ ολοκλήρου, και όλα αυτά αριστοτεχνικά δοσμένα σε μια εξαίρετη μετα-ρομαντική ημι-μινιμαλιστική (αν και ο όρος "μινιμαλισμός" είναι εντελώς παραπλανητικός εδώ) κλασσική μουσική, κορυφαία στον καιρό της και πιθανώς σε κάθε μέλλον.


Από το player δεξιά μπορείτε να ακούσετε και τα τρία μέρη της "Συμφωνίας για Έγχορδα" του Pēteris Vasks.