Το αριστούργημα του Olivier Messiaen από την Φιλαρμονική Ορχήστρα της Γαλλικής Ραδιοφωνίας υπό την διεύθυνση του Νοτιοκορεάτη μαέστρου Myung-Whun Chung.
Σίγουρα η θρησκευτική μουσική του 20ού αιώνα φτάνει στο απώγειό της με τον Messiaen (και όχι μόνο, αλλά γενικώτερα δεν νοείται σύγχρονη μουσική του 20ού αιώνα χωρίς τον Γάλλο συνθέτη· σε επίπεδο πρωτοπορείας και βαθέως επηρεασμού γενεών συνθετών μονάχα ο Edgar Varèse και ο Karlheinz Stockhausen μπορούν να συγκριθούν μαζί του). Και μια τέτοιου είδους μουσική όπως αυτή του έργου που παρατίθεται άνω είναι γέννημα ασφαλώς μιας αντιφατικής κίνησης που διαπνέει πάντοτε την Τέχνη σε σχέση με την Ιστορία.
Η σχέση ανάμεσα σε αυτές τις δυο (Τέχνη και Ιστορία) ποτέ δεν θα μπορούσε να είναι ευθύγραμμη ή μηχανιστικά αντανακλαστική· κυρίως δεν ανευρίσκουμε ποτέ εδώ κάτι που μπορεί να μας παραπέμψει από το ένα στο άλλο χωρίς χαοτικές αντιφάσεις, αναιρέσεις και υπερβάσεις. Κάθε πιθανότητα μονοσήμαντης αντιστοιχίας και χυδαίας "μετάφρασης" της Ιστορίας με όρους της Τέχνης μπορεί να χαρακτηρίζουν μόνο την μετριότητα (ή τον αλήστου μνήμης πάλαι ποτέ "σοσιαλιστικό ρεαλισμό").
Η Τέχνη, η πραγματική τέχνη κατορθώνει πάντοτε να υψώνεται πάνω από τον ιστορικό χρόνο χωρίς ταυτόχρονα να εκφεύγει απ' αυτόν ούτε κατ' ελάχιστον.
Αυτή η προσαρμογή του αχρόνου στο έγχρονο, ή αντίθετα, η αναγωγή του εγχρόνου στο άχρονο, προκύπτει κατά κανόνα ως μια μορφική και θεματολογική ανεξαρτησία του έργου τέχνης από τα ωμά, άμεσα περιεχόμενα του Χρόνου.
Το νέο περιεχόμενο που εμφανίζεται σε αυτή την περίπτωση, δεν θα ήταν άστοχο να ορίσει κανείς πως είναι το πραγματικό νόημα του Χρόνου:
ό,τι δηλαδή πραγματικά ήθελε να δηλώσει ο Χρόνος μέσω των εμφανών ιστορικών γεγονότων, αλλά ποτέ δεν ταυτίζεται με τα ιστορικά γεγονότα. Κάτι που μόνο η διαμεσολάβηση της Τέχνης μπορεί να φέρει σε δρων, συνεχές φως.
Όμως αυτή η αντιφατική κίνηση δεν τελειώνει εδώ. Το νέο περιεχόμενο της Τέχνης έχει και αυτό τα όριά του με την σειρά του. Όρια σημασιολογικά και πραγματολογικά τα οποία όσο και να διυλίζει κανείς τους μορφικούς ή εννοιολογικούς κώνωπες αυτού του περιεχομένου, ποτέ δεν ξεπερνούν ένα σημείο, από το οποίο μονάχα η Ιστορία μπορεί να αναλάβει δράση για να το αναπτύξει περαιτέρω.
Κατά συνέπεια, η Τέχνη μπορεί να ερμηνεύει τον Χρόνο, όμως είναι ο Χρόνος, που καλείται αργά η γρήγορα να μεταμορφώσει αυτό το αντιφατικό βασίλειο της δυνητικότητας που είναι η Τέχνη σε έναν Κόσμο ολόκληρο.
Επειδή ακριβώς, η Τέχνη δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι μια "εποπτεύουσα", παθητική ή τυπική παραλληλία με την πραγματικότητα.
Είναι κάτι βαθύτερο:
η μυστική συμφωνία ανάμεσα στον Άνθρωπο και την (καλύτερη δυνατή) Εποχή του.
