Tuesday, May 24, 2011

ELLEN TAAFFE ZWILICH - ο νεορομαντισμός στην μουσική του 20ού αιώνα

Η Αμερικανίδα Ellen Taaffe Zwilich (γεν. το 1939) είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση συνθέτριας που στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα κινήθηκε με μεγάλη άνεση προς έναν νεορομαντισμό που ανήκει καθαρά σε αυτόν τον αιώνα, και όχι στον 19o αιώνα, όπως αίφνης το έργο των μεγάλων όψιμων ρομαντικών του πρώτου μισού του 2οού αιώνα.

Μια άλλη περίπτωση τέτοια, ήταν και η επίσης Αμερικανίδα Gloria Coates που παρουσιάστηκε σε προηγούμενη ανάρτηση. Ωστόσο, η Coates, δεν είναι καθαρά "νεορομαντική", αλλά κινείται σε ένα πρωτόγνωρο "μικροτονικό" στυλ (και εδώ οι εκλεκτικές συγγένειες με τον μεγάλο Ούγγρο György Ligeti είναι αναγνωρίσιμες) με στοιχεία νεορομαντισμού και avant-garde.

Η Zwilich δημιουργεί κυρίως νεορομαντική μουσική με έντονα ατονικά στοιχεία και ακόμα, και παραδόξως, με έναν έντονο "ουμανισμό" στο πνεύμα των συνθέσεών της που άγει την καταγωγή του από μια σχεδόν μπετοβενική σύλληψη της ζωής και των οραμάτων της.

Πολυτιμημένη και πολυβραβευμένη συνθέτρια (ανάμεσα σε άλλα υπήρξε η πρώτη γυναίκα συνθέτης που έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ για την μουσική το 1983), ευτύχησε να έχει ως δάσκαλό της έναν Elliott Carter (ο κολοσσός της μοντέρνας αμερικανικής μουσικής μετά τον Charles Ives) και ακόμα να δει τα έργα της να παίζονται από κορυφαίες ορχήστρες στο κόσμο, ανάμεσα σε αυτές και η New York Philharmonic, και ακόμα η Juilliard Symphony Orchestra υπό την διεύθυνση ενός Pierre Boulez επί του έργου της "Symposium for Orchestra" του 1975.

Τόσο τα συμφωνικά έργα της όσο και εκείνα της μουσικής δωματίου που έγραψε έως σήμερα είναι έργα ποιότητας, κάποτε θαυμαστά για τις λεπτές ισορροπίες τους ανάμεσα στις ογκώδεις συγχορδίες και τα λυρικά μέρη τους.

Προσωπικά ξεχωρίζω τις Συμφωνίες της 2 και 4, τα κονσέρτα της για πιάνο και βιολί, το διπλό κονσέρτο της για βιολί και τσέλλο και το τριπλό κονσέρτο της για πιάνο βιολί και τσέλλο (όπως ακριβώς και ο Μπετόβεν που έγραψε ένα από τα κορυφαία έργα του σε αυτή την τριπλή φόρμα).


Από το player δεξιά, ακούμε το πρώτο μέρος της 2ης Συμφωνίας της (1985).