Sunday, December 26, 2010

Ilhan Mimaroglu - Jean Dubuffet: Η Συνάντηση

Το ηχητικό-ηλεκτρονικό έργο του ζωγράφου και γλύπτη Jean Dubuffet κυμαίνεται συνήθως σε στενή ακολουθία και "συνήχηση" τόσο του ιδιότυπου και πολύ προσωπικού στυλ του στις εικαστικές τέχνες, όσο ακόμα και με τις εκφάνσεις της μεταπολεμικής avant-garde που προέρχεται από τον χώρο της κλασσικής μουσικής, έτσι όπως μπορούν να ανιχνευθούν, κυρίως, στο έργο του πολύ σημαντικού Τούρκου συνθέτη της ηλεκτρονικής μουσικής Ilhan Mimaroglu, ο οποίος, ως γνωστόν, έζησε και δημιούργησε τον περισσότερο χρόνο της ζωής του στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Οι δύο καλλιτέχνες ήταν φίλοι επί σειρά ετών και επηρέασαν ο ένας τον άλλον με τις πολύ πρωτότυπες, ρηξικέλευθες και δημιουργικές ιδέες τους.

Κατά μία έννοια η ηχητική του Mimaroglu (σε ορισμένες περιπτώσεις καθίσταται σχεδόν αδύνατον να ομιλούμε περί "μουσικής", συνεπώς ο όρος "ηχητική" κρίνεται ως ο πλέον κατάλληλος), είναι το αντίστοιχο της αφηρημένης ζωγραφικής του Dubuffet στο χώρο της avant-garde, όπως επίσης και το αντίθετο, αν και σε ίσως μικρότερο βαθμό, η εικαστική του Dubuffet είναι "δομημένη", τουλάχιστον σε κάποια έργα της, στην αντιφατική "μονοδιάστατη πολυσημία" του έργου του Τούρκου συνθέτη.

Περαιτέρω, τόσο το έργο του ενός, όσο και του άλλου, εκκινούνται από μια θρυλική υπεροχή του 20ού αιώνα στην ανθρώπινη συνείδηση, για να καταλήξουν παραδόξως στο απρόσωπο και μυστηριώδες μιας προϊστορικής σπηλαιογραφίας είτε ηχητικώς είτε αναπαραστατικώς στην εικόνα. Το δεύτερο, ισχύει βέβαια για τον Dubuffet, του οποίου η αφηρημένη τέχνη πάντοτε διακατείχετο από ένα είδος αναπαραστατικότητας, σε σημείο που η έννοια του "αφηρημένου" υπονομεύεται εδώ τόσο πολύ, ώστε να καταλήξει ξανά σε μια σύμπτωση και ταυτότητα με το συγκεκριμένο στην εικονοποιία, τέτοιες όπως μπορούν να ανευρεθούν μονάχα στην πολύ πρώιμη ανθρωπότητα.
Και οι δύο καλλιτέχνες, κατέδειξαν με ίσως οριακό τρόπο της προϊστορικότητα αυτής της ίδιας της Ιστορίας, και ακόμα, το αρχέγονο έδαφος πάνω στο οποίο στηρίζονται η τεχνική και η πρωτοπορεία του 20ού αιώνα.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 60 ωστόσο ο Jean Dubuffet άρχισε να πειραματίζεται και να εκφράζεται και με ήχους, δημιουργώντας εν τέλει ένα έργο που καταλαμβάνει την έκταση δύο CDs, τα οποία επιμελήθηκε και παρουσίασε στο κοινό ο Ilhan Mimaroglu.

Στα δικά μου αυτιά τουλάχιστον, η ηχητική του Dubuffet, δεν είναι κάτι καινούργιο στην όλη του αντίληψη για την τέχνη, και δρα μάλλον "συμπληρωματικά" εν είδει παρέργου στην όλη καλλιτεχνική πορεία του. Δίνει ωστόσο μια ισχυρή "εικόνα" για τον κόσμο της avant garde σε εποχές όπου τα πάντα ήταν πολύ "φρέσκα" και οι καλλιτέχνες δεν σταματούσαν να αναζητούν συνεχώς νέες εκφραστικές δυνατότητες και να εφαρμόζουν τολμηρές ιδέες αδιαφορώντας πθανώς και για αυτό το "εφαρμόσιμό" τους.

Από το player δεξιά ακούγεται μία σύνθεση του 1965, του Ilhan Mimaroglu, το "White Cockatoo" .


Στην κάτω φωτογραφία, ο Ilhan Mimaroglu ενώ περιδιαβαίνει με όλη την άνεσή του τον χώρο μιας έκθεσης έργων του Jean Dubuffet.