Tuesday, April 26, 2011

OLIVIER MESSIAEN, Catalogue d' oiseaux

Χωρίς τον Olivier Messiaen είναι αδύνατον να νοηθεί οποιαδήποτε έννοια μουσικής στον 20ό αιώνα, όπως επίσης και κάθε εξέλιξη στην μουσική θεωρία.
Η σημασία του είναι τεράστια για την σύγχρονη τέχνη, μιας και άνοιξε καινούργιους δρόμους όχι μόνο στην (μετα-)σειραϊκή τεχνική, αλλά ακόμα και στην εκφραστική και ποιητική της κλασσικής μουσικής (επί παραδείγματι η "συναισθησία" μεταξύ χρωμάτων και κλιμάκων), όπως επίσης και στην εκτεταμένη χρήση εξω-δυτικών παραδόσεων, ανατρέχοντας στις μουσικές κουλτούρες των κεντρασιατικών και απω-ανατολικών λαών (Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία), από τους οποίους δανείστηκε ή τροποποίησε πρωτίστως στοιχεία ρυθμικής τα οποία και ενσωμάτωσε με ιδιοφυέστατο τρόπο στην δυτική παράδοση της μουσικής τέχνης.

Περαιτέρω, η γκάμα των ενδιαφερόντων του συνθέτη ήταν αρκετά εκτενής και σε κάθε περίπτωση αναπάντεχη, αν αναλογιστούμε την sui generis ρωμαιοκαθολική πίστη του και τις έρευνές του στο κόσμο των πτηνών ως ορνιθολόγος που ήταν ο ίδιος.
Από αυτή την τελευταία δραστηριότητά του, υπήρξαν καλλιτεχνικοί καρποί μεγάλης αξίας, όπως τα έργα του "Réveil des oiseaux"(1953) για σόλο πιάνο και ορχήστρα, "Oiseaux exotiques" (1955-56) επίσης για σόλο πιάνο και ορχήστρα και "Catalogue d' 0iseaux" (1956-58) για πιάνο.

Στον "Κατάλογο των Πτηνών" του ο Messiaen επιχειρεί μια ηχητική-χρωματική αναπαράσταση του κόσμου μερικών πτηνών, με εκφραστικό-εκτελεστικό όχημα το σόλο πιάνο και την αναμφισβήτητα μεγάλη δεξιοτεχνία της δεύτερης γυναίκας του, φημισμένης πιανίστριας Yvonne Loriod.

Tο όλο έργο είναι ένα ασύλληπτο επίτευγμα μετασειραϊκής τεχνικής, εκφραστικής και μιμικής-αναπαραστατικής τέχνης του μελωδικού κόσμου των πτηνών που παρουσιάζονται.
Οι συνθέσεις που απαρτίζουν το "Catalogue d' oiseaux" κατανέμονται σε 7 βιβλία (που καταλαμβάνουν 3 δίσκους) ως εξής:


Book 1
i Le chocard des alpes
ii Le loriot
iii Le merle bleu

Book 2
iv Le traquet stapazin

Book 3
v La chouette hulotte
vi L'alouette lulu

Book 4
vii La rousserolle effarvatte

Book 5
viii L'alouette calandrelle
ix La bouscarle

Book 6
x Le merle de roche

Book 7
xi La buse variable
xii Le traquet rieur
xiii Le courlis cendré

Από το player δεξιά ακούγεται ενδεικτικά το "L' alouette lulu" από το τρίτο βιβλίο του "Catalogue d' oiseaux".

Monday, April 4, 2011

FERNAND LÉGER: "Ballet Mécanique", a film

Στα δύο βίντεο που παρατίθενται κατωτέρω, μπορείτε να δείτε την ταινία-ορόσημο για τις καλλιτεχνικές πρωτοπορείες των αρχών του 20ού αιώνα, "Ballet Mécanique" (1924) του Fernand Léger, με την συνεργασία του Αμερικανού συνθέτη Georges Antheil στην μουσική επένδυση και συνοδεία.

Πρόκειται για ταινία, εκτός των άλλων, μεγάλης ιστορικής σημασίας (η πρώτη ταινία που γυρίστηκε ποτέ χωρίς σενάριο και χωρίς γι' αυτό να είναι αφηρημένη), που με τον τρόπο της μας μεταφέρει σε μια "ατμόσφαιρα" καλλιτεχνικής δημιουργίας τέτοια, όταν νέοι ορίζοντες ανοίγονταν στην τέχνη του 20ού αιώνα, και τα πράγματα ήταν ακόμα πολύ "αγνά" -χωρίς να αποβαίνουν γι' αυτό κατ'ανάγκην "naive"-, και ο κινηματογράφος μπορούσε ακόμη να λειτουργεί πρωτίστως ως καλλιτεχνική δύναμη, και κατά δεύτερον λόγον ως βιομηχανία και όχι το αντίστροφο.