Thursday, October 13, 2011

HORAŢIU RĂDULESCU: Mια μεγάλη μορφή της Avant-garde

Δεν είναι καθόλου εύκολο να αναφερθεί κάποιος με συνοπτικό τρόπο στο έργο του κορυφαίου Γαλλο-ρουμάνου συνθέτη Horaţiu Rădulescu (1942 - 2008).
Τολμώ να πω ότι το σύνολο (εντυπωσιακότατο) έργο του στέκεται στο ύψος του έργου ενός Karlheinz Stockhausen, όσο και αν αυτό μπορεί να ακουστεί κάπως προκλητικό στα αυτιά των πιστών fans του δεύτερου.

Βέβαια ο Stockhausen υπήρξε αναμφίβολα μια ανεπανάληπτη "κοσμογονία" στον χώρο της πιο σύγχρονης μουσικής του 20ού αιώνα. Εδώ, ωστόσο στην περίπτωση του Rădulescu, έχουμε πρωτίστως την αίσθηση, πως μια πολύ ιδιαίτερη τεχνική (spectral technique) κατορθώνει να ξεφύγει από τους κύκλους ορισμένων πρωτοπόρων και να αποκτήσει διαστάσεις παγκοσμιότητας. Ο Ρουμάνος συνθέτης, κατά τη γνώμη μου, είναι ο πρώτος που επέδωσε πραγματικά τον ρόλο μιας "μουσικής του μέλλοντος" στην spectral musique.

Ο Horaţiu Rădulescu γεννήθηκε στο Βουκουρέστι, όπου και σπούδασε, βιολί με την Nina Alexandrescu (μαθήτρια του μεγάλου Enescu, στο έργο του οποίου, εγώ προσωπικά έχω μεγάλη αδυναμία), και ύστερα, σύνθεση στην Μουσική Ακαδημία του Βουκουρεστίου με δασκάλους όπως ο Stefan Niculescu και ο Tiberiu Olah (πολύ σημαντική μορφή και αυτός στην ρουμανική avant-garde, ίσως αναφερθώ στο έργο του σε μελλοντική ανάρτηση).

Όταν αποφοίτησε από την Μουσική Ακαδημία το 1969, ο Rădulescu μετανάστευσε στο Παρίσι, όπου έλαβε την γαλλική υπηκοότητα και πέρασε τον περισσότερο χρόνο της κατοπινής ζωής του.

Η όλη προσπάθειά του από τότε και μετά συνίστατο στο να επεξεργαστεί την "φασματική" τεχνική του ήχου (οι Γάλλοι κυρίως ήταν αυτοί που ασχολήθηκαν με την λεγομένη "spectral musique", και εδώ αναπόφευκτα έρχεται στο μυαλό μου ο σπουδαίος Gérard Grisey με τον οποίο έχουμε ασχοληθεί κατά το παρελθόν στο Century Camera II), με ένα εντελώς προσωπικό και άκρως εφευρετικό τρόπο, σύμφωνα με τον οποίο, τόσο η πολυφωνία όσο και η ετεροφωνία απαλείφονταν προς χάριν ενός "μουσικού υφαντού" του οποίου η ροή δομείται ως "αρμονικό φάσμα" (harmonic spectrum , ή αλλιώς, πρόκειται για ένα φάσμα του οποίου οι ηχητικές συχνότητες είναι πολλαπλάσια μόνο φυσικών ή ακέραιων αριθμών ).

Το όλο αποτέλεσμα είναι άκρως εντυπωσιακό, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε και στην σύνθεση "Mirabilia Mundi", που ακούγεται από το player δεξιά.