Όχι και τόσον παράδοξο, όσον θα μπορούσε να φανεί σε μια "τυπική" ή επιφανειακή θεώρηση: η Banafsheh Sayyad πριν διαπρέψει στους μυστικιστικούς sufi χορούς του Ιράν, ήταν φανατική ακροάτρια και οπαδός της μοντέρνας κλασσικής μουσικής του 20ού αιώνα. Όπως λέει η ίδια σε μια συνέντευξή της στο "Hagalla Magazine":
"... I was
more into modern classical music. The 20th century modern classical music.
...Strawinski, Schönberg, Alban Berg. I actually lived in Vienna
and I went to all these concerts where they played contemporary
classical music."
Η πρωτοπορία του 2οού αιώνα είχε κάποιες φορές πολύ καλές σχέσεις με τις αρχαίες, εθνολογικές κουλτούρες. Σίγουρα όχι πάντα ευδιάκριτες ή άμεσες σχέσεις: η συμβατική λογική μπορεί να "δει" μόνον ευθύγραμμες εξελίξεις στην κουλτούρα και όχι "επιστροφές", "ενσωματώσεις" και "υπερβάσεις." Για την συμβατική λογική υπάρχουν μόνο "ρεύματα" και "τάσεις" που αενάως παραχωρούν την θέση τους το ένα στο άλλο.
Ο χορός της Banafsheh είναι η ζωντανή διάψευση κάθε συμβατικής λογικής. Μέσα από αυτόν, το αρχαίο (και με μίαν ορισμένη "sufi" έννοια το ισλαμικό) Ιράν εμφαίνεται αναπάντεχα "ζωντανό" στις πρώτες διαδρομές του 21ου αιώνα. Πρόκειται για μια έκφραση τέχνης που πατώντας σε πολύ παλαιές κληρονομιές κατορθώνει εν τούτοις να φαίνεται και να είναι απόλυτα "σύγχρονη".
Αυτή η γυναίκα εκφράζει και αναγγέλλει με τον τρόπο της ένα καλλιτεχνικό δια-τοπικό όραμα: η μείξη των εθνών και των αιώνων επισυμβαίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μην διαλύονται σε μιαν αφηρημένη ενότητα χωρίς μέρη, αλλά σε μια πολύ συγκεκριμένη ενότητα:
τα "μέρη" διέρχονται το ένα το άλλο καταλαμβάνοντας περιστασιακά το ένα την θέση του άλλου, δίχως να ορίζονται πια από σύνορα και πατρίδες. Ακόμα, δίχως πλέον να υποχρεώνονται να λογοδοτούν σε μιαν "αόρατη" πολιτισμική αρχή ή δόγμα.
τα "μέρη" διέρχονται το ένα το άλλο καταλαμβάνοντας περιστασιακά το ένα την θέση του άλλου, δίχως να ορίζονται πια από σύνορα και πατρίδες. Ακόμα, δίχως πλέον να υποχρεώνονται να λογοδοτούν σε μιαν "αόρατη" πολιτισμική αρχή ή δόγμα.
Κάθε πνευματική "γραφειοκρατία" και μονόπλευρη "ευρωπαϊκή" ιδέα για τον πολιτισμό, καταρρέει μονομιάς στον ακραία μυστικιστικό, λυτρωτικό χορό μιας Ιρανής που με μεγάλο πάθος ζωής και τέχνης ενσαρκώνει την Άρτεμη και την Αφροδίτη ταυτόχρονα, κάτω από την "ατμόσφαιρα" των στίχων του μεγάλου Sufi ποιητή Τζαλλαλεδίν Ρούμι. Ο Ρούμι, εκτός των άλλων, είναι ο αγαπημένος ποιητής της χορεύτριας-χορογράφου Banafsheh.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ακόμα πως μέσα από την τέχνη της Banafsheh Sayyad η μυθολογία (πρωτίστως η ιρανική αλλά και γενικώτερα η ινδοάρεια μυθολογία) φεύγει πλέον από τον άχαρο ρόλο μιας "σκοτεινής" παρακαταθήκης που τροφοδοτεί την δυτική κουλτούρα απλά με "παραδείγματα".
Η μυθολογία μέσα από τον φλεγόμενο ερωτικό-μυστικιστικό χορό του φλεγομένου από πάθος κορμού της Banafsheh, από απλό "αρχετύπο" καθίσταται πάνω απ' όλα "πρότυπο" καθολικού βιώματος για την ανθρωπότητα.
Η κίνηση είναι διττή: η ενότητα του καλλιτέχνη με την αρχέγονη, μυστική πηγή της ζωής, αλλά και ταυτόχρονα το "μήνυμα" προς μια καλλιτεχνική διατοπία, πέρα από σύνορα, πέρα από "παραδόσεις". Εξηγεί η ίδια, πάλι στο "Hagalla Magazine":
"... I want to have the
combination of the soft and the very earthy. My foot is on the ground.
Sometimes in the classical Persian dance it is all about going up. But I
don’t believe that there is a going up without a going down. So I
combine them."
Going down πίσω στην γη, πτώση προς έναν κόσμο που αξίζει επιτέλους να ζει χωρίς σαχλαμάρες, έχθρες, γελοίες "καρριέρες" σε αδιέξοδες, παρακμιακές εποχές όπως η σημερινή. Ένας κόσμος για τον οποίον θα αρκούσε λίγη τόλμη για να ξεφύγει από παντελώς βλακώδη δεσμά αιώνων και αιώνων.
Και ο μυστικιστικός χορός της Banafsheh Sayyad καταπολεμά πρωτίστως αυτό: τα ανθρώπινα "αγκυλώματα" του μυαλού, τις προσκολλήσεις σε πίστεις και ιδέες (πολιτικές ή θρησκευτικές), την βλακεία των "υπνωτισμένων" που μιλάνε από το πρωί ως το βράδυ και λένε περιττά πράγματα, τη στιγμή που μια κινησιολογία-χορογραφία (όπως αυτής της γυναίκας) λέει τα πάντα.
