Sunday, December 18, 2011

Boris Lyatoshynsky: Symphony No.2 In B Minor, Op.26 (1935-1936)

Το έργο του πολύ σημαντικού Ουκρανού σοβιετικού συνθέτη Boris Lyatoshynsky (1895-1968) κατέστη ευρύτερα γνωστό, πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, κατά το έτος 1993, όταν ο Αμερικανός μαέστρος Theodor Kuchar σε συνεργασία με την Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα της Ουκρανίας προέβη στην ηχογράφηση των πέντε Συμφωνιών του. Κατόπιν, ακολούθησαν και άλλες ηχογραφήσεις, - εκτός από αυτές έχω υπ'όψη μου τις εγγραφές με τον μεγάλο Mravinsky να διευθύνει τις συμφωνίες του Lyatoshynsky.

Ιδιότυπη περίπτωση ο Ουκρανός συνθέτης, έμελε να προστεθεί και αυτός στην λίστα των με τον ένα ή τον άλλο τρόπο "διωκομένων" συνθετών από την σταλινική γραφειοκρατία, στο βαθμό που οι "φωστήρες" της τελευταίας ανεκάλυπταν και στην μουσική του (όπως και σε εκείνη του Mossolov, του Shostakovich, του Prokofiev, της Ustvolskaya και τόσων μα τόσων άλλων κορυφαίων σοβιετικών συνθετών· πραγματικά δεν έχει τέλος ο κατάλογος αυτός) "εκφυλισμένη τέχνη" και "φορμαλιστικές" προθέσεις.

Ως αποτέλεσμα, ο Lyatoshynsky από βραβευμένος δυο φορές με το "βραβείο Στάλιν" συνθέτης (το όνομα του βραβείου αυτού χωρίς αμφιβολία ακούγεται ως κακόγουστο αστείο), αγνοήθηκε σε σημαντικό βαθμό μεταπολεμικά και πολλά έργα του δεν παρουσιάστηκαν κατά την διάρκεια της ζωής του, παραμένοντας μόνον ως παρτιτούρες στο συρτάρι, πριν βεβαίως, όπως ήδη ελέχθη, δοθεί στο έργο του μια ευρύτερη έκταση σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδιαίτερα στις Συμφωνίες του, και πιθανώς και στο Σλαβικό Κονσέρτο του για πιάνο.

Από συνθετική-υφολογική άποψη, θα μπορούσε κάλλιστα να πει κάποιος πως ο Lyatoshynsky ξεκίνησε ως ύστερος ρομαντικός συνθέτης· με έντονη την επίδραση του μεγάλου Rachmaninoff, ασφαλώς, αλλά και με ένα δικό του ιδιότροπο στυλ, που προσωπικά θα το αποκαλούσα "εορταστικό ρομαντισμό" (αν βέβαια, μπορεί να νοηθεί ένα τέτοιο πράγμα).

Κατόπιν, η μουσική του Lyatoshynsky έγινε μάλλον πιο "μοντερνιστική" και οι ευρεσιτεχνίες του Schoenberg και του Shostakovich απηχούνται καθαρά σε αυτή· ιδιαίτερα στις δυο τελευταίες Συμφωνίες του.

Διάλεξα να ακούγεται από το mixpod δεξιά, το τρίτο μέρος της Δεύτερης Συμφωνίας του συνθέτη, έργο μεγάλης αισθητικής και υφολογικής σημασίας κατά τη γνώμη μου, μιας και κατορθώνει να συνενώνει με άκρως αριστοτεχνικό και εμπνευσμένο τρόπο τον ύστερο ρομαντισμό με τον μοντερνισμό στην μουσική.