Monday, November 18, 2013

ΤΙ πάει να πει "πνευματικός άνθρωπος";


Λένε πολλές φορές : "τι έχουν να πούν οι πνευματικοί άνθρωποι γι' αυτό", "πού είναι οι πνευματικοί άνθρωποι να γράψουν γι' αυτό" κλπ. κλπ. 
Εκφράσεις και διερωτήσεις όχι σπάνια, και είτε υποκριτικά είτε όχι, αγωνιώδεις που στην διατύπωσή τους είναι κατά τι, λιγότερο ή περισσότερο απαιτητικές και κυρίως βέβαιες ότι η απαίτησή τους είναι και νόμιμη πάνω απ' όλα.
Είναι έτσι όμως;

Αρκεί γι' αυτό να δούμε πως σε κοινωνίες όπως η ελληνική που δεν έχουν χειραφετηθεί ακόμη από χίλια δυο πράγματα και είναι μακραίωνα εθισμένες στο πατρονάρισμα και την μακροεξουσία διαφόρων πολιτικών συμμοριών καθώς και τις μικροεξουσίες των απανταχού κομπλεξικών, ο όρος "πνευματικός άνθρωπος" έχει αποκτήσει μια αρκούντως και ιδιαζόντως μεσσιανική σημασία.
Γιατί στην Ελλάδα δεν αρκεί να είσαι, ας πούμε, ποιητής, συγγραφέας, ηθοποιός κλπ. αλλά πρέπει ταυτόχρονα να είσαι και γκουρού, πολιτικός, παρουσιαστής, "λαϊκός ηγέτης", ιερέας εξομολογητής, ηλεκτρολόγος και  μέντιουμ ακόμα, σε έναν όχλο που πάντα αναζητεί το τι φταίει σε ό,τιδήποτε άλλο εκτός από τον εαυτό του, και πάντα ψάχνει την σωτηρία του εξ ίσου σε ό,τι δη άλλο πέραν του εαυτού του.

Κατ' αρχάς ο όρος "πνευματικός άνθρωπος" είναι από τους πλέον ηλίθιους που θα μπορούσε κανείς να διανοηθεί ή να αναπαράγει άκριτα.

Τι πάει να πει "πνευματικός άνθρωπος"; συνήθως τα διαθέσιμα "ποίμνια" έχουν εδώ ως φαντασίωση κάποια εξαϋλωμένη φιγούρα χαμένη στα ύψη μιας "πνευματικής ανωτερότητας" (τρόπος του λέγειν "ανωτερότητα"· μιλάμε συνήθως για εξ αρχής προδιαγραφές μετριότητας αποβλακωμένης από παρωχημένες κουλτούρες) εκ των οποίων υψών κάποτε επιρρίπτει και ένα βλέμμα προς την επιφάνεια της γης και δίνει συμβουλές επί παντός του επιστητού.

Αυτό όμως δεν είναι "πνευματικός άνθρωπος" αλλά πνευματικός Στάλιν, αν θέλουμε να μιλήσουμε με ακρίβεια. 
Το "πνευματικό" κινείται και πρέπει να κινείται πάντοτε αυτοβούλως, εκ διαθέσεως και τυχόντος προσωπικού ενδιαφέροντος και όχι εξ απαιτήσεως ή υποχρεώσεως και κατόπιν "παραγγελιών". 
Αν πέσει κανείς στην παγίδα αυτού του ιδιότυπου ολοκληρωτισμού του πλήθους, τότε μετά θα πρέπει ο ίδιος να γίνει ανελέητος "δικτάτορας" για να αντέξει την ψυχολογική πίεση από "κάτω".

Πρόκειται φυσικά το όλο concept του "πνευματικού ανθρώπου" για μια αυθαιρεσία, προϊόν όχι μόνο του διαχωρισμού χειρωνακτικής από πνευματική εργασία στην μακροπερίοδο της νεωτερικότητας του καπιταλισμού, αλλά και υστερότοκο κοινωνιών που όπως ελέχθη περιμένουν πάντοτε την σωτηρία "απ' έξω".
Και φυσικά, είναι λογικό πως με τέτοιες εξωπραγματικές αν όχι γελοίες φαντασιωτικές προδιαγραφές η "απογοήτευση" στα εκάστοτε ποίμνια καραδοκεί.

"Μα πού εξαφανίστηκαν οι πνευματικοί άνθρωποι" λένε τα όχι σπάνια ορφανά προβατάκια των πολιτικών, κοινωνικών ή πολιτισμικών περιστάσεων.
Τι πάει να πει "πού εξαφανίστηκαν"; Όπου θέλουν εξαφανίστηκαν, για ποιο λόγο να σου δώσουν λογαριασμό;

"Γιατί δεν λένε τίποτε γι' αυτό οι πνευματικοί άνθρωποι;". Γιατί έτσι. Δικαίωμά τους. 
Φέρε τον μπαμπά σου και την μαμά σου να πούνε κάτι γι' αυτό, αυτούς ζητάς έτσι κι αλλιώς.

Καταλαβαίνει κανείς πάνω απ' όλα πως η φαιδρότητα που αντικειμενικά παράγεται σε ένα σκηνικό μη απογαλακτισμού ακόμα όχι μεμονωμένων ανθρώπων αλλά μιας ολόκληρης κοινωνίας, δεν μπορεί παρά να συνιστά εν ταυτώ και μια ανεστραμμένη "εξήγηση" του "τι φταίει" κάθε φορά που αυτή η επαρχιακή στη νοοτροπία ακόμα ελληνική κοινωνία χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της.

Μα πάντοτε αυτή η κοινωνία  έχανε το έδαφος. Γιατί ακόμα μπουσουλάει και δεν στέκεται στα δυο της πόδια ως αυθύπαρκτη, αυθυπόστατη και αυτεξούσια δίχως να χρειάζεται κάποιον "πνευματικό άνθρωπο" να της λέει τι θα κάνει ή να πηγαίνει για λογαριασμό της να "τραβήξει το αυτί" κάποιου πολιτικού κλπ.

Σε κάθε περίπτωση, η έκφραση γνώμης από τον οποιονδήποτε, "πνευματικό" και μη, είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Και ένα δικαίωμα ποτέ δεν μπορεί να είναι υποχρέωση.

Όταν η έκφραση γνώμης καθίσταται "υποχρέωση" δεν μιλάμε τότε ούτε για Δημοκρατία ούτε για Ελευθερία, αλλά για έναν ιδιότυπο ψυχολογικό ή πολιτισμικό ολοκληρωτισμό.
Θυμίζει κάποτε, και τηρουμένων των αναλογιών, την αλήστου μνήμης υποχρεωτική ψηφοφορία στις βουλευτικές εκλογές. Contradictio in adjecto και μνημείο παραλογισμού όσο δεν πάει άλλο.

Όσο για μένα, όποιοι με αγαπάτε μην κάνετε το σφάλμα να με λογίσετε ποτέ ως "πνευματικό άνθρωπο". Είμαι αγρίμι πλήρως τόσο στην σκέψη μου όσο και στην ζωή μου.

Και το μοναδικό πράγμα που είχα κατά νου, χθες 17 Νοεμβρίου -και σε μια "επέτειο" που δυστυχώς κατάντησε με τα χρόνια να σημαίνει ένα ακόμα κλασσικά ρωμέικο φεστιβάλ πολιτικής γελοιότητας-, ήταν το γκραν πρι της F1 στο Austin του Texas.

Γιατί έτσι. Δικαίωμά μου.