Sunday, November 10, 2013

Μια επισήμανση για την "ποιητική κουλτούρα" εν Ελλάδι



Ο λόγος που πολλοί ή αρκετοί εκ των (πιο) "συγχρόνων" ποιητών στην Ελλάδα γράφουν ως εάν ζούσαν ακόμα στην δεκαετία του  50 ανάγεται εν πολλοίς στις γενικότερες αφετηρίες μιας κοινωνίας βαθειά συντηρητικής, οπισθοδρομικής και μισονεϊστικής όσο δεν πάει άλλο, ακόμα και όταν κραδαίνει  εν εξάλλω σημαίες "προοδευτικότητας" για τις ανάγκες ενός πολιτισμικού θεαθήναι.
Πράγματι, αν πάρετε ένα τυχόν ποίημα της πιο σύγχρονης "πνευματικής" παραγωγής και το συγκρίνετε με ένα ποίημα της δεκαετίας του 50, κατά μεγάλη πιθανότητα θα ανακαλύψετε έκπληκτοι πως και τα δυο ανήκουν στην ίδια εποχή. Από κάθε άποψη. Πολιτισμική, ψυχολογική, "βιωματική" αλλά και από μια τραγικώτερη ακόμα άποψη τεχνικής του στίχου και της ρυθμοποιίας (όταν υπάρχει...). 
Και φυσικά όλη αυτή η στασιμότητα από την άλλη, αυτός ο πνευματικός βάλτος, δεν είναι παράξενο που διεκδικεί συχνά και αφελώς και τις δάφνες μιας "ελληνικότητας".

Είναι πολύ φυσικό σε μια χώρα που δεν γνώρισε ποτέ Αναγέννηση, Διαφωτισμό και μια σοβαρή αστική τάξη (παρά μόνον πορτοφολάδες και κλεφτοκοτάδες πλην ελαχίστων εξαιρέσεων σοβαρών αστών) και συνάντησε πανταχόθεν την θεοσκότεινη παπαδοκρατία, το Βυζάντιο και μια συνάλληλη προς αυτά χαοτική τουρκο-ορθόδοξη κουλτούρα, να αναπτύσσεται εν παραλλήλω και ένα "εθνικό" κόμπλεξ. 
Μα φυσικά, για όλα μας φταίνε οι "ξένοι" που επιβουλεύονται την πτωχή πλην τιμία Ελλάδα. Και όλα τα στραβά και κακά της μοίρας μας οφείλονται σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από εμάς
 (και το θέμα δεν είναι η δεδομένη αρπακτικότητα του "διεθνούς καπιταλισμού", αλλά το τι έκανες εσύ για να χειραφετηθείς από την εξάρτηση... οι άλλοι κάνουν την δουλειά τους, εσύ την δική σου δουλειά όμως δεν την έκανες ).

Μια άκρατη συνωμοσιολογία λοιπόν πήρε την θέση της νηφάλιας διαγνωστικής και από την άλλη μια σχιζοφρενική σχέση τυφλής εξάρτησης και δουλικότητας αλλά και έξαλλου αναθεματισμού προς ο,τιδήποτε "ξένο" διεκδίκησε την πρωτοκαθεδρία της  Λογικής σε αυτά τα πράγματα.
Αλήθεια θυμάται κανείς την εκπάγλου κνίτικης ωραιότητας λέξη "ξενόφερτα"; Σκεφθείτε μόνο πόσο απύθμενη βλακεία μπορεί να κρύβει μια τέτοια λέξη. Λες και υπάρχει "ξένο" και "εγχώριο" στο ανθρώπινο Πνεύμα.  Ή λες και το Πνεύμα ενέχει ή ενείχε ποτέ την "εντοπιότητα" ως αξιολογική ιδιότητα.
Ως εάν ακριβώς οι "ξένοι" είναι αλλόκοτα πλάσματα, εξωγήινοι επιδρομείς προς την Ελλάδα, η οποία φυσικά έχει χρέος να ανθίσταται σθεναρώς προς κάθε απόπειρα πνευματικής υποδούλωσής της.
Μα το κυριώτερο, λες και η ευρωπαϊκή κουλτούρα δεν είναι , εξ ιστορικών αφετηριών και διαδρομών, σε μείζον ποσοστό ακραιφνώς "ελληνική", ελληνικότατη ακόμα (με την αρχαία έννοια της λέξης).

Φαντάζει τουλάχιστον απροσδόκητο και είναι σίγουρα από τα παράδοξα που μας συνηθίζει η Ιστορία, αλλά αν σήμερα θα θέλαμε να ανακαλύψουμε κάτι πραγματικά ελληνικό, αυτό δεν εντοπίζεται στον ελλαδικό χώρο, αλλά στην Ευρώπη.  
Όχι στην Ευρώπη των φαντασιώσεων του κάθε "εστετίσκου", αλλά στην πραγματική, ιστορική, με όλα τα καλά και τα κακά της, Ευρώπη.
Μόνο που δυστυχώς οι "νεοέλληνες" είναι αρκούντως νεο-γραικοί για να το αντιληφθούν και εκτιμήσουν,  και ακόμα, να το εκμεταλλευθούν με τον σωστό τρόπο και όχι δίκην επαιτείας και "κληρονομικού δικαιώματος"...  

Όμως θα πρέπει να συμπληρώσουμε ακόμα πως αν θα θέλαμε να διαγνώσουμε και κάτι "μη ελληνικό" από την άλλη, δεν έχουμε παρά να το αγναντέψουμε στον ελλαδικό χώρο των τελευταίων αιώνων...
Είναι επίσης και ακόμα περισσότερο παράδοξο, λέω, που η τουρκο-ορθόδοξη κουλτούρα βαπτίστηκε "ελληνική" και η αρχαιοελληνική στην ουσία (όπου και κυρίως, όπως εντοπίζεται στην ευρωπαϊκή της νεωτερικότητας των προσφάτων αιώνων, διατηρημένη,  παραμορφωμένη , ή αναπτυγμένη), αντιμετωπίστηκε με κνιτοπρεπέστατο τρόπο από αρκετούς συντηρητικούς ως "ξενόφερτη".

Για γέλια είναι όλα αυτά, πραγματικά. 

Όπως επίσης για γέλια είναι και τα φαινομενικώς εξ αντιθέτου συμπτώματα μιας ρηχής και άκρως δουλικής "ευρωλατρείας" που θαυμάζει συνήθως στην Ευρώπη ό,τι θα έπρεπε να απορρίπτεται και εκτιμά σε αυτήν μόνο το "ευρωπαϊκό", αλλά όχι το διαιωνίως ελληνικό...

Όμως σε όλο αυτό το χάος η ποίηση τι οφείλει να κάνει; Κατ' αρχάς, όσο ακόμα εμπλέκεται σε ηλίθια διλήμματα "ελληνικότητας" ή μη,  είναι καταδικασμένη να πισωγυρίζει στην δεκαετία του 50, όπως επισημάνθηκε και άνω. Και  "θα τρώμε στη μάπα" (για να το πούμε κάπως λαϊστί ή χυδαϊστί)  για μια ακόμα εκατονταετία τουλάχιστον, τις "αμμουδιές", τις "θαλασσίτσες",  τα "σοκάκια", τα "εκκλησάκια" και το "ζαχαροπλαστείο του θανάση στη γειτονιά" και Κύριος οίδε τι άλλο ακόμα μας επιφυλάσσει η ποιητική παρελθοντομανία και γεροντολαγνεία αυτής της χώρας.

Αν δεν γίνει κατανοητό, σε κάθε περίπτωση, πως η έννοια "ποιητής" (όπως και η ποίηση) από την φύση της είναι ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ, χωρίς δεσμεύσεις και υποχρεώσεις ρηχών και επιπλάστων εντοπιοτήτων, και  περαιτέρω,  πως η ποίηση όχι μόνον δεν είναι, δεν οφείλει να είναι αλλά και δεν θα μπορούσε από την ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ να είναι ούτε "ελληνική" ούτε "ευρωπαϊκή" ούτε "κογκολέζικη", τότε θα έχουμε σε αυτή τη χώρα πολύ μέτρια πνευματική παραγωγή μεν, αλλά σίγουρα δε αρκετά ισχυρή την τάση για αλληλοφαγωμάρες των ποιητών και των "ποιητών" μεταξύ τους.  
Αν και, σε αυτή την τελευταία προοπτική της "αλληλοφαγωμάρας" (με τους γνωστικούς να την παρακολουθούν από μακριά...)  κρύβεται και ένα καλό.
Καιρός να καθαρίσει το τοπίο κάποτε και να φανεί νέο αίμα στην ελληνική ποίηση  με ένα σχετικά ακόπιαστο και ανέξοδο τρόπο χάρις στην πρόθυμη συνδρομή των χρονίως και αταιριάστως εμπλεκομένων και ακαίρως ενδιαφερομένων.