Η επιταγή της ανεύρεσης ενός εσωτερικού νοήματος μέσα στην ανθρώπινη Ιστορία, είναι μια υπόθεση του μεταπαγανιστικού κόσμου κυρίως, από τις πρώτες απόπειρες του Ιερού Αυγουστίνου στο "De Civitate Dei" του να διαγνώσει τον κεκρυμμένο σκοπό που ελλοχεύει στα ιστορικά δρώμενα, μέχρι τις συστηματικές ανιχνεύσεις ενός Giambattista Vico στο "Principi di Scienza Nuova d'intorno alla Comune Natura delle Nazioni" κατά το τέλος της μπαρόκ περιόδου και από τις μνημειώδεις διατυπώσεις ενός Hegel στην "Φιλοσοφία της Ιστορίας" του, στην οποία και αποπειράται να θέσει σε εφαρμογή την ακόμα πιο μνημειώδη Λογική του επί του ιστορικού χρόνου, μέχρι τις πιο αποσπασματικές και σποραδικές απόπειρες των στοχαστών του 20ού αιώνα επί του θέματος.Η έξοδος από τον παγανιστικό προς τον χριστιανικό κόσμο, ως πολύ γνωστόν και χιλιοδιαγνωσμένο, άλλαξε πλήρως την αντίληψη του ανθρώπου για τον χρόνο - από την κυκλική αντίληψη (στην οποία τέλος της Ιστορίας δεν δύναται να υπάρξει) στην ευθύγραμμη προοπτική ενός χρόνου που ολοένα και διανοίγεται αναζητώντας μια ευτυχή κατάληξή του είτε με την άρση της Ιστορίας και τον μετασχηματισμό του βασιλείου της ανάγκης σε βασίλειο της ελευθερίας (μαρξισμός), είτε με την αποθέωση του ιστορικού στα εδάφη μιας βιομηχανικά και τεχνολογικά προηγμένης εποχής τόσο, ώστε να μπορεί να αντικαταστήσει κάθε έννοια του μεταφυσικού με μια φυσική λατρεία προς κάθε είδος εξελικτισμού.
Η δεύτερη θεώρηση, είναι απόρροια και πρόταγμα της περιόδου της Βιομηχανικής Επανάστασης του καπιταλισμού, όταν ολόκληρο το πρόσωπο της υδρογείου άλλαξε δραματικά κάνοντας εφικτή για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας την δυνατότητα της απελευθέρωσης του ανθρώπου μέσα από την μηχανή.
Μια δυνατότητα ωστόσο που από τη φύση του ο καπιταλισμός δεν μπορούσε παρά να μετατρέπει συνεχώς στο αντίθετό της, στο βαθμό που η μηχανή δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ως μια αρχή απελευθέρωσης του ιδιωτικού χρόνου αλλά ως μια ακόμα μεγαλύτερη δέσμευσή του στον βωμό της υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου.
Βέβαια, από κοντά συνυπήρξαν και άλλες θεωρήσεις επί του νοήματος της Ιστορίας από τις πιο απλοϊκές και μονοδιάστατες "χριστιανικές" τέτοιες μέχρι τις πιο περίπλοκες μυστικιστικές και αποκρυφιστικές ενός William Butler Yeats λόγου χάριν, που έβλεπε στον πολιτισμό κύκλους 2000 χρόνων ακμής και διάλυσης να συνοδεύονται κάποτε ωστόσο από μια διφορούμενη μεταφυσική απειλή ("The Second Coming").
Το ποιο τελικώς είναι το νόημα της Ιστορίας, αυτό συνιστά ίσως το ερώτημα των ερωτημάτων.
Προσωπικώς κρίνω, ότι από φιλοσοφική άποψη ο Γερμανός ιδεαλιστής Χέγκελ έδωσε αν όχι την πιο σωστή απάντηση (αυτό δύσκολα μπορεί να εκτιμήσει κάποιος μεσούσης της Ιστορίας) τότε σίγουρα την πιο ευφυή.
Αν το ιστορικό δεν είναι παρά η αυτοβύθιση του θεϊκού μέσα στον εαυτό του, τότε στην άλλη άκρη του νήματος παραμονεύει αναπόφευκτα και κατά κάθε λογική συνέπεια μια επιστροφή.
Ο Χέγκελ ωστόσο ήταν υπέρ του δέοντος αντικειμενικός ιδεαλιστής για να ξεφύγει από την απομονωμένη και σκιώδη ζωή των εννοιών προς μια υλική εφαρμογή τους ή έστω πρόβλεψη βάσει αυτών στον υλικό κόσμο.
Πράγμα που τον οδήγησε στην αποθέωση του Πρωσσικού κράτους μεν, χωρίς αυτό ωστόσο να σημαίνει πως η μεγαλοφυία του μπορεί να μειωθεί με οποιοδήποτε τρόπο από τον μάλλον έμφυτο συντηρητισμό του.
Το ζήτημα της επιστροφής ωστόσο, τόσο αθώα διαυγές για τους μαρξιστές και τόσο νεφελώδες για τους φιλοσόφους, φαίνεται πως θα υποδομεί και θα δονεί είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα κάθε σοβαρή πνευματική προσπάθεια της ανθρωπότητας, τουλάχιστον από την ρομαντική εποχή και μετά.
Και εδώ η ποίηση σίγουρα έχει να πει και να συνεισφέρει πολλά, όταν κάποτε αναθυμάται ποιος είναι ο πρώτιστος ρόλος της στα ανθρώπινα και γίνεται δέκτης μιας ουσίας καθολικότερης προς τα πράγματα και όχι πλέον αδιέξοδα αυτοαναφορικής.
Αν η Ιστορία έχει ένα νόημα, -και το ποιο ακριβώς είναι- αυτό μπορεί αν μη τι άλλο όχι να το διατυπώσει η Ποίηση (κάτι που είναι δουλειά του αφαιρετικού στοχασμού μάλλον ή της φιλοσοφίας) αλλά σίγουρα να το επιβεβαιώσει με την ισχύ μιας ακλόνητης πεποίθησης καταμεσής καιρών νοητικώς μάλλον ασυνδέτων και ασυναρτήτων μέσα στην κρίση του παγκοσμίου καπιταλισμού και την πτώχευση και μετατροπή του πνεύματος σε ουραγό και εκλογικευτή των εξελίξεων και όχι προπομπό τους.
Προπομπός τέτοιος, όπως άλλωστε ήταν κάποτε, και μπορεί ασφαλώς να ξαναγίνει.
